Nagrodę specjalną Nadzieja Audionomii otrzymał Krzysztof Tubilewicz z Radia 357 za reportaż „Historia pewnego spaceru. David Bowie w Warszawie”. To był dźwiękowy spacer, który stał się wyjątkowym lotem w kosmos!
Jury w składzie: Małgorzata Żerwe – przewodnicząca, Krzysztof Kiczek, Katarzyna Michalak, Piotr Pawlak, Kinga Sygizman, po przeanalizowaniu dziesięciu finałowych prac i długiej dyskusji zdecydowało, że Nagrodę Audionomia Sound Design za artystyczne walory dźwiękowe związane z audialnością utworu i jego produkcją otrzymał Maciej Kubera za audycję „Nikifor z Trójkąta”. W laudacji podkreślono doskonałe zbudowanie nieśpiesznego rytmu audycji i trójwymiarowo wręcz zarysowaną przestrzeń, które pomagają zagłębić się w los głównego bohatera. Odgłosy miasta i wnętrz, pociągów i kolejek zmiksowane z muzyką autorstwa zaprzyjaźnionego z bohaterem Piotra Damasiewicza mistrzowsko uzupełniają słowo i są równoprawnym elementem opowieści o Nikiforze z Trójkąta.
Nagrodę Główną Audionomia Award 2023 otrzymała Magdalena Skawińska (Studio Reportażu i Dokumentu PR) za audycję „Nikifor z Trójkąta”. Jury zwróciło uwagę na wnikliwy, kompletny portret artysty, szczegółową dokumentację, klarowną strukturę i świetną szkatułkową dramaturgię. Opowieść ta przypomina słuchaczom w sposób delikatny i nienachalny, jak wielki wpływ na życie człowieka ma jego relacja z najbliższymi. Nie bez znaczenia jest empatia reporterki, uważne spojrzenie na bohatera, próba zrozumienia jego losów.
Serdecznie gratulujemy wszystkim nagrodzonym i nominowanym. Reportażyści po raz kolejny udowodnili wielką moc oddziaływania na odbiorcę dźwiękowych narracji. Siła tych opowieści dociera do najgłębszych pokładów wrażliwości słuchacza, dostarcza wzruszeń, emocji, skłania do refleksji.
Gala i rozdanie nagród odbyło się w wyjątkowej przestrzeni, w Sali Wielkiej Centrum Kultury Zamek. Galę uświetnił fenomenalny wręcz koncert zespołu DAGADANA, podczas którego gościnnie zagrała reportażystka Radia 357, Agnieszka Szwajgier. Reportażyści chętnie wykorzystują muzykę w swoich opowieściach, muzycy rzadko korzystają z pomocy reportażystów, ale taka unia jak się okazało, jest możliwa. Publiczność podczas późnowieczornych rozmów w Lokum Stonewall, wieńczących drugi dzień konferencji, wielokrotnie mówiła o wyjątkowej energii zespołu, dobrej zabawie, ale i chwilach kontemplacji.
Przez dwa dni trwały przesłuchania dziesięciu audycji nominowanych do nagrody Audionomia Award 2023. Przypomnijmy, że wśród nominowanych znalazły się: „Trzy piosenki o Białymstoku” Andrzeja Bajguza (PR Białystok), „Dwunasty krok” Antoniego Rokickiego (Studio Reportażu i Dokumentu PR), „Zełenski – bohater mimo woli” Katarzyny Błaszczyk i Hanny Bogoryja-Zakrzewskiej (Biuro Parlamentu Europejskiego), „Nikifor z Trójkąta” Magdaleny Skawińskiej (Studio Reportażu i Dokumentu PR), „Bez bólu i lęku” Dominiki Dębskiej (PR Białystok), „Historia pewnego spaceru. Davis Bowie w Warszawie” Krzysztofa Tubilewicza (Radio 357), „Ten człowiek” Kamili Litman (PR Łódź), „Wózek biało-niebieski” Michała Słobodziana (PR PiK Bydgoszcz), „Stroiciele” Anny Dudzińskiej i Agnieszki Szwajgier (Radio 357) oraz „Ulmowie” Adama Głaczyńskiego (PR Rzeszów).
Prowadzące odsłuchy, Joanna Bachura-Wojtasik i Eliza Matusiak, oddawały głos w dyskusji przede wszystkim publiczności, a ta najchętniej mówiła o fabule opowieści, bohaterach, próbowała znaleźć uniwersalne wartości w słuchanych dokumentach, pojawiały się również uwagi dotyczące warsztatu, wykorzystania muzyki i technicznych możliwości operowania dźwiękiem zarejestrowanym.
Na portalu będziemy sukcesywnie publikować recenzje wszystkich reportaży finałowych! Odsyłamy do tych, które już wcześniej były brane na warsztat:
– „Zełenski – bohater mimo woli” Katarzyny Błaszczyk i Hanny Bogoryja-Zakrzewskiej (Biuro Parlamentu Europejskiego) recenzowali Bartosz Panek i Eliza Matusiak Portret w wielogłosie. „Zełenski. Bohater mimo woli” – Audionomia audio reportaż dźwiekowy radio podcast
– recenzji „Bez bólu i lęku” Dominiki Dębskiej (PR Białystok) podjęła się Martyna Kosecka „Umieranie to ciągle jest życie”. O reportażu „Bez lęku” Dominiki Dębskiej – Audionomia audio reportaż dźwiekowy radio podcast
– o „Stroicielach” Anny Dudzińskiej i Agnieszki Szwajgier (Radio 357) pisała Joanna Bachura-Wojtasik
Przypominamy również, że wszystkie audycje finałowe Audionomia 2023 znajdują się tu Audionomia Awards 2023 – posłuchaj finałowych reportaży – Audionomia audio reportaż dźwiekowy radio podcast
Poznańską konferencję uświetniły trzy doskonałe i bogate merytorycznie wykłady, z których wynieśliśmy niezbędną wiedzę do tworzenia coraz to doskonalszych reportaży dźwiękowych. Kasia Michalak podczas swojego wykładu („Mikrofon jak kamera. O planach dźwiękowych w reportażu i ich funkcjach”) skutecznie przekonywała o możliwościach pracy mikrofonem, budowania planów tak jakby to była praca kamerą operatora. Dlatego właśnie reportaż dźwiękowy jest filmem bez obrazu. Świadoma praca z mikrofonem pozwala budować różne plany, a tym samym słuchacz głębiej doświadcza przeżyć emocjonalnych. W opowieści non-fiction nie chodzi tylko o mówienie, ale o to, by zaufać dźwiękom, zaufać czułemu uchu słuchacza i pozwalać mu doświadczać rzeczywistość inaczej niż tylko przez wzrok. W szerokim planie dźwiękowym zarejestrowane będzie otoczenie bohatera, w planie amerykańskim – poznamy bohatera w akcji, będą to sceny na przykład rozmów bohatera z bliskimi, ale jeszcze nie z reporterem, natomiast zbliżenie i ultrazbliżenie będą dla radia najbardziej pożądane, bowiem to one stają się nośnikiem silnych emocji, dużych wzruszeń, obnażają prawdę bądź fałsz wyznań. „Film audialny”, „kino dla niewidomych”, „obrazy dla uszu” – o tym wszystkim będziemy mogli poczytać już niebawem. W październiku ukaże się nakładem wydawnictwa PWN wyjątkowa książka Kasi Michalak traktująca o tych zagadnieniach.
Agnieszka Czyżewska-Jacquemet przekonywająco opowiadała o storytellingu i świadomym konstruowaniu dźwiękowych opowieści, czyli o kreacji w audiodokumencie. Podczas wykładu „Nie przynudzaj. Jak opowiadać, żeby cię słuchali” rozłożyła na czynniki pierwsze reportaż swojego autorstwa „A kto nie wypije”, dokument poświęcony nadmiernemu spożyciu alkoholu (jak się okazało, jesteśmy rekordzistami Europy!), do którego powstania impulsem stała się śmierć w ciągu jednego tygodnia aż trzech osób nadużywających alkoholu, mieszkających w Białce koło Krasnegostawu. Reportaż do odsłuchania na stronie Radia Lublin 29.01.2020 Reportaż Agnieszki Czyżewskiej-Jacquemet „A kto nie wypije” (radio.lublin.pl)
„Fakty zatańczyły”, by powtórzyć za Mariuszem Szczygłem, bo autorka ujęła zdarzenia i zbudowała prawdę świata przedstawionego w sposób absolutnie świadomy. Prawda rzeczywistości i prawda opowieści są ze sobą nierozerwalnie związane. Reportażysta jest artystą i do ingerencji autorskiej w reportażach dźwiękowych dochodzi zawsze, począwszy już od wyboru tematu, poprzez montaż i inne zabiegi. Kierując się jednak prawdą rzeczywistości i faktów, za pomocą radiowych środków artystycznego wyrazu, można wpłynąć na emocje słuchacza i skłonić go do refleksji. To jest inżynieria emocjonalna.
Wykład performatywny Kathariny Smets i Inne Eysermans, która na żywo tworzyła muzykę do słów Kathariny, zawładnął publicznością i wciągnął ją w podróż dźwiękową nie do zapomnienia. Inne jest z wykształcenia artystką muzykiem, autorką tekstów do piosenek, często współpracuje z Kathariną Smets przy jej niezależnych produkcjach. Katharina, która jest wykładowczynią audiostorytellingu w Królewskim Konserwatorium w Antwerpii, w artystycznym działaniu „Between me and You. Między mną a Tobą. Dokumentalista dźwiękowy wobec bohatera” opowiadała o przestrzeni między autorem i narratorem, a potem odbiorcą. W dziele sztuki dźwiękowej można być narratorem nie wychodząc ze swej roli i stać się niewidzialnym reżyserem, co zresztą wybrzmiało też w wykładzie Agnieszki Czyżewskiej-Jacquemet. Struktura opowieści dźwiękowej jest dowodem na jej konstruowanie i kreowanie. W dokumentach audio, wymagających pogłębionego słuchania i uważności, „ja” nie istnieje bez „ty”, „ty” nie istnieje bez „ja”, opowieść nie istnieje bez słuchacza. Pomiędzy tymi elementami wytwarza się niesamowita twórcza energia. Katharina jest autorką książki, która powstała na podstawie jej pracy doktorskiej „Between Me and You. On the attitude of the audio documentary maker” (2023, AP Hogeschool, University of Antwerp).
Wystąpienia Kathariny Smets i Agnieszki Czyżewskiej-Jacquemet wzajemnie się uzupełniały i dopełniały. Podobny dialog zaistniał między wykładem Kasi Michalak, która mówiła o emocjach, jakie można wydobyć z odbiorcy i wywołać w bohaterze opowieści przy umiejętnej pracy mikrofonem i warsztatem Eleanor McDowall, traktującym o nieograniczonych możliwościach wpływania dźwięku na ciało słuchacza. Eleanor jest dyrektorką Falling Tree Productions, nagradzaną wielokrotnie na międzynarodowych festiwalach sztuki audio, między innymi Prix Europa, Whicker’s World Foundation „Audio Recognition Award”, Gold Award for Best Factual Storytelling on Radio Academy ARIAs czy podczas Third Coast Festival. Podczas warsztatu „Under the Skin: Radio and the Body” Eleanor nadała radiowym opowieściom innego wymiaru, argumentując konkretnymi przykładami, że dźwięk jest swego rodzaju dotykiem. Fundamentem „dobrych” dźwiękowych reportaży jest świadome posługiwanie się przez artystę daną materią. Myślenie o słowie, ale też o scenach, o rytmie, o muzyce.
Gorąco polecamy uwadze reportaż „A dancer dies twice” Eleanor McDowall BBC Radio 4 – A Dancer Dies Twice (skrypt w języku polskim pod tekstem), opowiadający o ostatnim tańcu tancerzy i ich „pierwszej śmierci”, o tym, co dzieje się w głowie artystów, gdy ich instrument, jakim było doskonale działające ciało, zaczyna odmawiać im posłuszeństwa…
Konferencję uświetniły cztery ważne spotkania, w tym spacer dźwiękowy po Poznaniu. Jako Fundacji zależy nam na otwieraniu się na zagadnienia związane z ekologią akustyczną, pogłębionym słuchaniem, otwieranie się na także na inne podmioty produkujące treści audio.
Już po raz drugi konferencję wsparła Audioteka.pl. Klaudia Grzesiak i Aleksandra Dąbrowska opowiedziały o programie „Usłysz Kulturę”, a następnie rozmawialiśmy z Dionisiosem Sturisem i Kasią Szczerbą o kulisach powstawania dźwiękowej wersji reportażu „Mała Grecja”. Dla zainteresowanych Mała Grecja. Odcinek 1: Makronisos (audioteka.com)
Spacer dźwiękowy prowadził Hubert Wińczyk, absolwent Intermediów na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu, artysta dźwiękowy, performer, improwizator, multi-nie-instrumentalista. Już chyba żaden z uczestników tego spaceru nie będzie miał problemu ze zdefiniowaniem, czym jest ekologia akustyczna oraz jak poruszać się po przestrzeni miejskiej słuchając jej bardziej świadomie. Zachęcając do “otwierania uszu”, nie zapomnieliśmy o najmłodszych. Sobotnie warsztaty z dziećmi poprowadziła Kinga Sygizman.
Pierwszego dnia konferencji odbyło się również bogate merytorycznie, a jednocześnie docierające do najgłębszych pokładów wrażliwości człowieka spotkanie z doktor Małgorzatą Wosińską, antropolożką ludobójstwa, psychotraumatolożką z doświadczeniem pracy terenowej i humanitarnej w Rwandzie, zaangażowaną w dokumentowanie zbrodni wojennych w Ukrainie. Spotkanie „Kiedy włączyć stop. Między doświadczeniem a zaświadczeniem. Antropologia traumy wojennej a praca reportera” poprowadził Bartosz Panek, który w rozmowie z gościnią próbował znaleźć odpowiedzi na takie pytania, jak choćby: jak zachowuje się ciało po doświadczeniu traumy? Czym jest stan dysocjacji? Na ile możemy pozwolić sobie jako reportażyści w rozmowach z bohaterami po trudnych przejściach? Czym jest etyka w pracy psychologa a dziennikarza? Niezwykłe to było spotkanie. Dla mnie otwierające w głowie pewne nienazwane do tej pory przestrzenie, to po pierwsze. A po drugie, usłyszeć o możliwościach pracy z bohaterem z innej perspektywy niż tej nam znanej z codzienności, dziennikarskiej, traktuję jak swego rodzaju spory krok naprzód w uświadamianiu sobie, z kim i w jakim wymiarze pracujemy. Pracujemy zawsze z jednostką. Pamięć nie jest wspólna. Ale jakże ważne jest, by zaistniała wspólna przestrzeń, w której każdy indywidualnie może artykułować swoje cierpienia, przeżycia, doświadczenia.
W ostatni dzień konferencji Magdalena Świerczyńska-Dolot poprowadziła spotkanie z profesorem Tomaszem Misiakiem „Nawet jeśli nie chcesz. O przymusie i potrzebie słuchania”. Filozof, kulturoznawca, badacz powiązań dźwięku i zmysłu słuchu zwracał uwagę, iż słuchanie jest zmysłem bardzo intymnym, najbardziej egzystencjalnym, który jest w stanie określić nas w danym czasie i w danej przestrzeni. W świadomym i pogłębionym słyszeniu słyszalny będzie dla nas jakiś konkret, o którym można mówić nie tylko z perspektyw słuchania, ale całościowego odczuwania. Polecamy również uwadze książkę profesora „Sztuka z widokiem na ucho” (2021, Wydawnictwo Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu).
Za rok słyszymy i widzimy się w innym mieście Polski!
Tekst napisała Joanna Bachura-Wojtasik
We inform you that this site uses own, technical and third parties cookies to make sure our web page is user-friendly and to guarantee a high functionality of the webpage. By continuing to browse this website, you declare to accept the use of cookies.
