Opowieści dźwiękowe w Pałacu Potockich i w Domu Utopii. Rozstrzygnięcie Międzynarodowego Konkursu na Miniaturę Dźwiękową inspirowaną poezją Wisławy Szymborskiej!

„Akrobata”, „Dnia 16 maja 1973 roku”, „Dworzec”, „Nic dwa razy”, „Psalm”, „Trudne życie z pamięcią” – to te wiersze autorstwa Noblistki stały się inspiracją dla Autorów nagrodzonych i zwycięskich miniatur dźwiękowych. W ciepły weekend, 7. i 8. października, stolica Małopolski tętniła artystycznym duchem poezji, wszak odbywała się już po raz 13. Krakowska Noc Poezji. Kraków rozbrzmiewał osobistymi historiami zapisanymi w dźwiękach, które skłaniały do refleksji nad pamięcią, otulały delikatnością i ulotnością materii dźwiękowej, a jednocześnie bardzo silnie poruszały emocje słuchaczy, docierając do czułych strun pojedynczych dusz. Gala kończąca wydarzenie odbyła się w sobotni wieczór, w sercu historycznego Krakowa – w eleganckich wnętrzach Pałacu Potockich. A w niedzielę, w samo południe, można było doświadczyć kolektywnego, wspólnotowego słuchania miniatur finałowych w absolutnie niezwykłym i urzekającym miejscu – w Domu Utopii, znajdującym się w dzielnicy Nowa Huta.

Do kogo powędrowały laury?

Nagrodę Główną w kategorii minidokument otrzymała Nanna Hauge Kristensen z Danii za utwór „Psalm”. Z kolei w kategorii minisłuchowisko Nagroda Główna powędrowała do M Cristiny Marras z Sardynii za utwór „My non arrival”.

Jury przyznało także regulaminowe wyróżnienia.

Wyróżnienie w kategorii minidokument ex aequo dla Hany Veček z Chorwacji za „Trapeze” oraz Marty Medvešek również z Chorwacji, ale obecnie mieszkającej w Berlinie za utwór „I don’t remember, I don’t remember”.

To nie koniec nagród! Fundacja Audionomia zdecydowała się przyznać dwie Nagrody Specjalne dla młodych twórców z ogromnym potencjałem do dalszego rozwijania i szlifowania. Nagroda Specjalna Nadzieja Audionomii ex aequo powędrowała do Mai Marandy za minisłuchowisko „Wszystko, czego nie pamiętam” oraz Julii Kowalczyk za minireportaż „Trening pamięci”.

Nagrody finansowe ufundowało Miasto Kraków, natomiast rzeczowe Wydawnictwo Znak (“Wiersze wszystkie” Wisławy Szymborskiej) oraz sklep nadwyraz.com (kubki z cytatami z wierszy noblistki)

Konkurs na dźwiękową miniaturę inspirowaną twórczością polskiej noblistki zorganizowały Fundacja Audionomia wraz z Fundacją Wisławy Szymborskiej, jako jedno z wydarzeń wpisujących się w obchody Roku Szymborskiej. Konkursowe zadanie polegało na nagraniu audialnej interpretacji wiersza poetki. Czy udało się znaleźć punkty styczne poezji i dźwiękowych form artystycznych? Czy pięć minut to nie za mało, by przekazać uniwersalne prawdy o życiu? W jaki sposób kondensować opowieści? Za pomocą jakich środków? Jakich zabiegów? Istotą zwycięskich prac było odwołanie do metafor, skojarzeń, brak dosłowności. Te historie zwyciężyły swą intymnością i nieprzekładalnością na język innego medium. Najpełniej wybrzmiały właśnie w dźwiękach.

Patrycja Durska, aktorka interpretująca wiersze Wisławy Szymborskiej, które stały się inspiracją do nagrania miniatur dźwiękowych. Pałac Potockich

Nanna Kristensen w „Psalmie” opowiada o malutkich, kruchych klejnotach na nieskończonym niebie, o motylach, o ulotności życia i jego pięknie, choć to piękno świata nieraz zakłóca wojna – jak ta trwająca już tak długo, że nawet nie wiemy od kiedy – wojna w Syrii.

„My non arrival” Cristiny Marras jest wielowarstwowo i przepięknie udźwiękowioną historią o zawiedzionej nadziei, o oczekiwaniu na kogoś, kto w końcu nie wysiada z pociągu, kto się nie zjawia. Rozczarowanie. Wewnętrzny ból. Bohaterka stoi na peronie odarta ze swych uczuć, wystawiona na próbę światu, w matni, bez możliwości ucieczki, stłamszona przez opresyjny głos dworcowych komunikatów.

Hana Veček w „Trapeze” zaproponowała poetyckie porównanie życia do statku kołyszącego się na wodzie, a także statku, który własnymi siłami i możliwościami trzeba wybudować. Nagrała fascynującą bohaterkę, żeglarkę, która czuje, że naprawdę żyje, gdy pływa. To silna i zdeterminowana kobieta, nie lęka się żyć na własnych zasadach, choć jest świadoma trudu pracy.

Jaka jest Twoja pamięć? Co pamiętasz z przeszłości? A może już nic? Czy jednak masz jakiś przebłysk? Tak, mam. To znaczy nie mam. Mam, ale do końca nie pamiętam… To znaczy pamiętam pogodę, że padało, to znaczy było wilgotno, ale nie lało. I nic więcej nie pamiętam… – można zaproponować taką parafrazę fragmentu minidokumentu Marty Medvešek „I don’t remember, I don’t remember”. To krótka forma o własnym życiu pamięci, która wszystkie wydarzenia kolekcjonuje, ale nieraz są one tak strasznie rozmyte i mgliste, a chcielibyśmy, żeby było inaczej. Czy mamy wpływ na nasze życie pamięci?

Julia Kowalczyk w „Treningu pamięci” również odwołuje się do pamiętania. Rejestruje swoją babcię od wielu lat piszącą pamiętniki, a w nich zapiski dotyczące z pozoru nieistotnych rzeczy. W gruncie rzeczy zapiski z codzienności stanowią realny dowód naszego istnienia.

Maja Maranda w niezwykle intymnej narracji i subtelnej formie wraca do przeszłości, do swojego dzieciństwa, do chwil, które nie mają prawa się powtórzyć, a które odcisnęły tak wyraźne piętno na życiu Autorki.

Obecne w Krakowie finalistki konkursu, Hana Veček, Alicja Głów oraz Julia Kowalczyk, jedna z wyróżnionych tytułem Nadzieja Audionomii, wzięły udział w kolektywnym słuchaniu miniatur, które zorganizowaliśmy wraz z Domem Utopii – niezwykłym miejscem, dźwiękoczułą instytucją, otwartą na dialog z audiosferą, propagującą umiejętność głębokiego słuchania – między innymi poprzez koncerty tegoż. Dom Utopii bierze również udział w teoretycznej dyskusji o zwrocie audytywnym i ekologii akustycznej. Przyciąga swoją otwartością. Jego przestrzeń to miejsce idealne, jakby zaprojektowane zgodnie z potrzebami osób głęboko słuchających.

W niedzielnym spotkaniu wzięli również udział uczniowie i uczennice sąsiadującego z Domem Utopii Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego. Wspólnie zastanawialiśmy się nad kolejnymi warstwami finałowych miniatur, sensami, które w nas rezonują, a także nad kontekstem słuchania – zależnym od pogody, samopoczucia, sytuacji w Polsce i na świecie.