„Ja wciąż wierzę w sprawiedliwość”. Recenzja reportażu „Czy się kiedyś bałaś”

„Musiałaś się bać” – takimi słowami rozpoczyna się reportaż Katarzyny Wolnik-Sayny. Bo też trudno się nie bać, kiedy rozmawia się z przestępcami i świadkami koronnymi, prowadzi dziennikarskie śledztwa w sprawach, w które zamieszana jest prawdziwa mafia i otrzymuje śmiertelne groźby.

Bohaterką reportażu jest Ewa Ornacka – dziennikarka śledcza. Od wczesnych lat 90. zajmuje się tematyką kryminalną. W rodzinnym mieście współpracowała z „Głosem Szczecińskim”, następnie z tygodnikiem „Wprost” i innymi magazynami. Jest autorką książek, filmów i scenariuszy. W swojej pracy opisuje kulisy polskiej przestępczości zorganizowanej, rzeczywistości w zakładach karnych czy pracy organów ścigania oraz odkrywa powiązania gangsterskiego półświatka z policją. Przygląda się zbrodniarzom, ich życiorysom i niezgłębionym umysłom oraz skomplikowanym siatkom zależności, tworzących każdy gang. To Ornacka jako pierwsza przeprowadziła wywiad z Masą, jednym z najpilniej strzeżonych świadków koronnych. Na motywach jednej z jej książek powstał popularny serial „Skazana”, którego jest współscenarzystką, ukazujący losy sędzi, która niegdyś wydawała wyroki, a później sama trafiła do więzienia.

Dramaturgię reportażu budują wypowiedzi bohaterki. Ewa Ornacka jest idealną rozmówczynią – mówi w sposób niezwykle zajmujący, a jednocześnie bezpośredni, z wyczuwalną szczerością. Opisywane przez nią historie, jakie przytrafiają się jej na co dzień w związku z wykonywaną pracą, same w sobie są bardzo interesujące, niekiedy zadziwiające, ale i przerażające, jak choćby ta o groźbach, jakie pojawiały się pod jej adresem w internecie i poskutkowały zawałem serca. Jednak nie bez znaczenia jest tutaj również narracja Katarzyny Wolnik-Sayny, której głos pojawia się rzadko, lecz wystarczająco, abyśmy nie zapomnieli, że to ona prowadzi tę rozmowę. Zadaje przy tym sensowne pytania, nie ulegając niepotrzebnie pogoni za sensacją, co w tematyce kryminalnej ma miejsce nad wyraz często. Reportażystka w umiejętny sposób otwiera swoją rozmówczynię, której nie potrzeba długo namawiać na udzielenie wyczerpujących, bogatych w detale odpowiedzi.

Treść reportażu jest na tyle ciekawa, że nie wymaga ubrania w wyszukaną formę. W tym przypadku, „obfita” kuchnia akustyczna mogłaby przeszkadzać w jego odbiorze lub odzierać go z należytej powagi. Prostota utworu pozwala nam skupić pełną uwagę na bohaterce – wyobrażaniu sobie jej emocji, trudów niebezpiecznej pracy czy docenieniu dużej wagi tego, co robi. Prosta forma reportażu dobrze koresponduje również z szorstkością, brutalnością opisywanego przez Ornacką świata przestępczego.

Pomiędzy słowa bohaterki zostały jednak wplecione nieliczne dodatkowe elementy, urozmaicające reportaż – są to przede wszystkim fragmenty telewizyjnych materiałów dziennikarskich, poświęconych sprawom, o których opowiada Ewa Ornacka. Pomagają one w zilustrowaniu przytaczanych historii, dzięki nim możemy także uświadomić sobie skalę owych przestępstw, śledztw czy procesów sądowych, którymi w przeszłości żyła cała Polska i w których opisaniu duży udział miała bohaterka reportażu. Możemy też usłyszeć sceny z serialu „Skazana” – popularność, jaką cieszy się on obecnie wśród telewidzów stanowi dowód na to, że tematyka kryminalna, zwłaszcza inspirowana prawdziwymi wydarzeniami, jest niezwykle ważna społecznie i wywołuje silne emocje.

Reportaż „Czy się kiedyś bałaś” niesie z sobą uniwersalne wartości. Przede wszystkim skłania słuchaczy do refleksji nad tym, jak ważna, ale i trudna do osiągnięcia jest sprawiedliwość. Ci, którzy dążą do niej w swojej pracy, jak chociażby Ewa Ornacka, niejednokrotnie narażają w tym celu dobre imię, spokój swojej rodziny, a nawet własne życie. Ten reportaż przypomina nam o takich właśnie ludziach, pomaga nam bardziej ich docenić. Zaś ostatnie słowa bohaterki, jakie w nim padają – „Ja wciąż wierzę w sprawiedliwość” – są doskonałym jego zwieńczeniem, przestrogą ku temu, abyśmy i my nigdy nie zaczęli wątpić w to, że o sprawiedliwość warto walczyć.

Reportaż do wysłuchania na stronie Radia Szczecin Czy się kiedyś bałaś – reportaż Katarzyny Wolnik-Sayny – FONOSFERA – Radio Szczecin

Autorka reportażu: Katarzyna Wolnik-Sayny, realizacja dźwiękowa: Wawrzyniec Szwaja.

* Autorką recenzji jest Martyna Kosecka, studentka studiów magisterskich na kierunku Dziennikarstwo, media i projektowanie komunikacji UŁ.

Zapraszamy do współpracy! Czekamy na Wasze opinie, recenzje, analizy. Piszcie: joanna@audionomia.pl